به هر روی وزارت آموزش و پرورش اصرار دارد که باید همه مدارس هوشمند شوند اما تعریف واحدی از هوشمندسازی مدارس وجود ندارد و به گفته وزیر آموزش و پرورش هوشمندسازی هم مانند سواد است و مراتبی دارد و در مواقعی کافی است فقط کار شروع شود و بقیه آن ادامه پیدا میکند.
براساس اصرار وزارت آموزش و پرورش هیأت دولت مصوبهای داشت که براساس آن همه دستگاههای کشور ملزم شدند تا در هوشمندسازی مدارس به وزارت آموزش و پرورش کمک کنند، برهمین اساس شهریور 90 شیوهنامه اجرایی هوشمندسازی مدارس تدوین و ابلاغ و برنامهریزی در این باره آغاز شد. طی چند ماه اخیر مطالب فراوانی در این باره مطرح شد که سخنان معاونان آموزش ابتدایی و عمرانی وزارت آموزش و پرورش در یک همایش بیش از سایر مطالب جلبتوجه میکند.
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش اعلام کرد: در تدریسی که دانشآموز فعال نباشد، یادگیری عمیق حاصل نمیشود و اگر بخواهیم دانایی منجر به توانایی شود، ناگزیر هستیم دانشآموز را در فرایند تدریس مشارکت دهیم و معلم باید نقش رهبری و هدایتگری را در کلاس درس داشته باشد.فاطمه قربان اظهار کرد: درصورتی به اهدافمان میرسیم که معلم و دانشآموز توانایی قدرت تولید محتوای الکترونیک را داشته باشند.
تراکم دانشآموزی
با معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش در اینکه در تدریسی که دانشآموز فعال نباشد یادگیری عمیق رخ نمیدهد اتفاق نظر داریم، ولی یک نکته اساسی در این سخنان مغفول مانده است. چگونه دانشآموز میتواند در کلاسهای با تراکم بالا فعال باشد، احتمالا وی نیز میپذیرد که بخش مهم یادگیری عمیق در سایه توجه اصولی و مداوم معلم حاصل میشود که با توجه به تراکم کلاسها بهویژه در شهرهای بزرگ عملا امکانپذیر نیست. بد نیست توضیح داده شود که معلم ابتدایی چگونه میتواند در کلاسهایی با تراکم 40 نفره و بالاتر نقش رهبری و هدایتگری در کلاس درس را ایفا کند؟ نتیجه تشکیل کلاسهایی با تراکم بالا نبود نظارت معلمان بر وضعیت تحصیلی دانشآموزان و افت تحصیلی است.
اینکه بیان میشود تخته سیاه دیگر پاسخگوی نیازهای دانشآموزان نیست کاملا پذیرفتنی است، اما با کدام آموزشها میخواهید فاصله تخته سیاه با فناوری نوین را پر کنید. ورود ابرازی مانند کامپیوتر به تنهایی کافی نیست و توجه ویژه به«محتوای مورد نیاز» بسیار ضروری است.
هوشمندسازی
تاکنون درباره هوشمندسازی مدارس و بهکارگیری فناوریهای نوین در کلاسهای درس سخنان فراوانی شنیدهایم اما اینکه آیا به همان اندازه که حرف زدهایم محتوا نیز تولید شده است، پرسشی است که باید مسئولان به آن پاسخ دهند. چند درصد معلمان و دانشآموزان توانایی تولید محتوای الکترونیکی را دارند، آیا پژوهش محوری این است که به دانشآموزان بگوییم درباره یک مسئله در اینترنت تحقیق کنید و چند صفحه مطلب بیاورید؟برخی در بحث هوشمندسازی مدارس، سخت افزار را بر نرمافزار یا همان محتوای الکترونیکی ارجح میدانند و بیشتر در اندیشه تجهیز مدارس به چند دستگاه کامپیوتر یا ویدئو پروژکتور و مانند آنها هستند.
نگاه کارشناسی به هوشمندسازی
مرتضی رئیسی معاون عمرانی وزیر آموزش و پرورش البته برخلاف سایر مسئولان وزارت آموزش و پرورش معتقد است که با وجود تلاشهایی که در زمینه هوشمندسازی مدارس انجام شده است و اینکه در ابتدای مسیر هستیم هنوز تعریف دقیقی از موضوع فناوری مدارس نداریم. آنطور که خبرگزاری فارس نوشته، رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس نیز همچون ما بر این باور است که در کنار تأمین منابع و تجهیزات، محتوا بسیار مهم است، اگر نتوانیم محتوای کافی را تهیه کنیم، تجهیزات تبدیل به اسباببازی میشود.
بحث آموزش معلمان نیز موضوع مهم دیگری است که معاون وزیر بر آن تأکید دارد؛ در کنار تهیه محتوا و تجهیز امکانات باید به آموزش معلمان توجه شود گاهی اوقات در مدارس دیده میشود که از تجهیزات فناوری استفاده نمیکنند و برخی معلمان در زمینه استفاده از تجهیزات و تکنولوژی جدید مشکل دارند.
کمیت در کنار کیفیت
اینکه به برخی امور تنها در حد حرف و ظاهر بپردازیم دردی را درمان نمیکند، اگر میخواهیم آمار بالا برود و بگوییم چند هزار مدرسه در این دوره هوشمند شده، باید روند جاری ادامه یابد ولی اگر بحث خدمت و کار است باید به مسائل کارشناسی که در بدنه آموزش و پرورش نیز بیان میشود بهطور جدی توجه کرد.